Borsada işlem yapan yatırımcılar için işlem süreleri büyük önem taşır. Alım satım işlemlerinde hisse senetlerinin takas süreci ve paranın hesaba geçiş zamanlaması, yatırım stratejilerinin planlanmasında belirleyici bir rol oynar. Bu süreçte karşımıza çıkan T0, T1 ve T2 kavramları, yatırımcıların işlem yaptıkları varlıkların takas ve ödeme sürelerini ifade eder.
Borsa İstanbul’da gerçekleştirilen işlemler, genellikle Takasbank üzerinden belirli bir takas süreci çerçevesinde gerçekleşir. T harfi, işlem tarihini (Trade Date) temsil ederken, yanındaki sayı, işlemin tamamlanması ve ödemenin gerçekleşeceği günü gösterir. Örneğin, T+0 aynı gün takas işlemini ifade ederken T+1 ve T+2 ise sırasıyla bir ve iki iş günü sonrasını kapsar.
Yazımızda takas sürelerini yakından inceledik.
Borsada T+0 Ne Demek, Nasıl İşler?
Borsada T+0, takas işlemlerinin işlem gününde tamamlanması anlamına gelir. "T" harfi, işlem yapılan günü ifade ederken "+0" ise aynı gün içerisinde işlemin tamamlandığını belirtir.
Bu sistemde hisse senedi alım satımı yapan yatırımcılar, işlemlerinin sonucunu ve varlıkların hesaplarına geçişini aynı gün içerisinde görürler. T+0 işlemleri, genellikle kısa vadeli alım satım yapan yatırımcılar için büyük önem taşır çünkü hızlı likidite sağlama imkânı sunar.
T+0 sisteminin Borsa İstanbul’da pek kullanılmadığını vurgulamak gerekir, genellikle özel durumlarda ya da belirli piyasa araçlarında uygulanır.
Piapiri’de Hemen Nakit ile Bakiyeni T+0’da Kullan!
Piapiri kullanıcıları, hisse alım-satımından elde ettikleri bakiyeyi kullanmak için T+2’yi beklemek zorunda değil. Hemen nakit özelliği sayesinde Piapirililer, bakiyelerini aynı gün kullanabilir, dilediklerinde hesaplarına aktarabilirler.
Piapiri’nin T+0 Hemen Nakit özelliği hakkında daha fazla bilgi almak için yazımıza göz atın.
Piapiri yatırım hesabını hemen aç, T+2'yi beklemek zorunda kalmadan işlem yap!
Hesap AçBorsada T+1 Ne Demek, Nasıl Çalışır?
T+1, bir işlem gününde yapılan alım veya satım işleminin takas işlemlerinin ertesi iş gününde tamamlanması demektir. +1, takas işleminin bir sonraki gün hesabınıza tanımlanacağını gösterir.
T1 takas sistemini genellikle yüksek likidite sunan aracı kurumlar ve bankalar sağlar. Bu kurumlar, yatırımcılarına daha hızlı takas süreleri sunarak piyasada esnek bir işlem imkânı sağlar.
Bu sistemde yatırımcı bir hisse senedi veya finansal araç alımı gerçekleştirdiğinde, ilgili varlık ertesi iş günü hesabına geçer. Aynı şekilde, satış işlemi yapıldığında da paranın yatırımcının hesabına geçmesi bir gün sürer.
T+1’in işleyişi şu şekilde açıklanabilir:
- İşlem Günü (T): Alım veya satım işlemi yapıldığında emir gerçekleştirilir ve işlem anında kayıt altına alınır.
- Alım: Yatırımcı, işlem günü hisse veya finansal aracı satın alır ancak fiziki veya kaydi olarak varlık, ertesi iş günü (T+1) hesabına geçer.
- Satım: Hisse senedi veya finansal araç satan yatırımcının nakit parası, T+1 günü hesabına aktarılır.
- Takasın Tamamlanma Günü (T+1): Süre sonunda alım yapan taraf varlığına kavuşur, satış yapan taraf ise nakit parasını hesabında görür.
Borsada T+2 Ne Demek, Nasıl İşler?
T+2 modelinde, alım veya satım işlemleriniz, işlem gününü takip eden ikinci iş günü hesabınıza tanımlanır. T işlem günü anlamına gelirken +2 ise iki işlem günü sonrasını temsil eder.
Türkiye’de hisse senedi ve çoğu yatırım fonu işlemleri T2 takas sistemi ile işlem görür. Borsa İstanbul ve aracı kurumların büyük çoğunluğu T2 sistemine göre çalışır. T2, hisse senedi gibi temel yatırım araçlarında standart bir takas süresidir ve piyasa güvenliğini artırmak amacıyla uygulanır.
T+2 sisteminin işleyişi şu şekildedir:
- İşlem günü (T): Alım veya satım işlemi yapılır ve emir gerçekleşir. Alıcı, işlem anında alım bedelini karşılamakla yükümlüdür. Satıcı ise satışını yaptığı hisseyi taahhüt eder.
- İlk iş günü (T+1): İlk iş günü takas işlemi hazırlık aşamasında devam eder. Alıcı ve satıcının yükümlülüklerinin yerine getirilmesine yönelik kayıtlar oluşturulur.
- Takasın Tamamlanma Günü (T+2): Alım işleminde hisse, alıcının hesabına geçer. Satım işlemlerinde ise satıcı hisse senedini teslim eder ve bedeli hesabına nakit olarak aktarılır.
Borsada T+1 ve T+2 Neden Var?
Borsada T+1 ve T+2 takas süreleri, finansal piyasaların düzenli, güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde işlemesini sağlamak amacıyla uygulanır. Takas süreçlerinin belirli bir süreye yayılması, yatırımcılar ve aracı kurumlar arasındaki yükümlülüklerin eksiksiz yerine getirilmesini garanti eder.
Takas süreleri, alıcı ve satıcı arasındaki para ve varlık transferinin sorunsuz şekilde gerçekleşmesine olanak tanır. Bu süreç; teknik, operasyonel ve risk yönetimi gibi nedenlerle finansal sistemin temel taşlarından biridir.
T+2 sistemi özellikle uluslararası standartlara uygun olarak uygulanmaktadır. İşlemin hemen gerçekleşmesi yerine iki iş günü süresinin tanınması, aracı kurumların nakit ve hisse senedi transferleri için gerekli operasyonel hazırlıkları tamamlamasını sağlar. Böylece borsada işlem yapan tüm tarafların yükümlülüklerini yerine getirme süresi netleşir ve aksaklıkların önüne geçilir.
Ayrıca T+1 ve T+2 takas süreleri risk yönetimi açısından da önemli bir rol oynar. Bu süreçte işlemlerin kontrol edilmesi, eksikliklerin giderilmesi ve tarafların mali durumlarının gözden geçirilmesi için zaman yaratılır. Böylelikle herhangi bir ödeme veya teslimat sorununda sistemsel bir riskin ortaya çıkması engellenir.