Sermaye artırımı, şirketlerin mevcut sermaye yapısını güçlendirmek, büyüme hedeflerine kaynak yaratmak veya finansal yapıyı dengelemek amacıyla başvurduğu önemli bir finansal enstrümandır. Sermaye artırımı sayesinde şirketler, ek kaynak elde ederek yeni yatırımlar yapabilir, borçluluk oranlarını düşürebilir veya nakit akışlarını düzenleyebilir.
Türkiye’de ve dünya genelinde şirketlerin uygulayabileceği farklı sermaye artırımı yöntemleri bulunur. Bunları bedelsiz ve bedelli sermaye artırımı olarak ikiye ayırmak mümkündür. Hangi yöntemin seçileceği, şirketin ihtiyaçlarına, mevcut piyasa koşullarına ve stratejik hedeflerine göre değişkenlik gösterir.
Yazımızda bedelsiz ve bedelli sermaye artırımı nedir, hisse bölünmesi iki farklı artırım türünde yatırımcının portföyünü nasıl etkiler gibi merak edilen soruları yanıtladık.
Piapiri yatırım hesabını hemen aç, piyasanın piri sen ol!
Hesap AçSermaye Artırımı Hesaplama
Sermaye artırımı hesaplama süreci, şirketin mevcut sermayesi, artırmak istediği tutar ve seçilen sermaye artırımı yöntemine göre değişiklik gösterir.
Hesaplamanın ilk adımı, şirketin mevcut ödenmiş sermayesinin ve artırılmak istenen sermaye tutarının belirlenmesidir. Ardından artırılan sermayenin hangi yolla karşılanacağı (bedelli, bedelsiz veya karma yöntem) tespit edilir.
Bedelli sermaye artırımında ortaklardan veya halka arz yoluyla toplanacak nakit tutar hesaplanır. Bedelsiz sermaye artırımlarında ise şirketin iç kaynaklarından (örneğin; geçmiş yıl kârları veya yedek akçeler) sermaye artırımı yapılır ve ortaklardan ek ödeme talep edilmez.
Sermaye Artırımı Nasıl Yapılır?
Sermaye artırımı süreci, ilk olarak şirket yönetiminin evcut sermaye yapısını ve finansal ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak ne kadarlık bir sermaye artırımına gidileceğini belirlemesiyle başlar. Bu doğrultuda artırılacak sermayenin hangi yolla (bedelli, bedelsiz veya karma) yapılacağı ve gerekirse ortaklara rüçhan hakkı verilip verilmeyeceği kararlaştırılır. Sermaye artırımı kararı, genel kurul onayına sunulur.
Genel kurul tarafından onaylanan sermaye artırımı, ticaret siciline tescil ettirilir. Halka açık şirketlerde ayrıca Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) ve Borsa İstanbul (BIST) gibi düzenleyici kurumlara başvuru yapılır. SPK onayının ardından süreç, Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) üzerinden borsa sermaye artırımı kamuya duyurulur.
Sermaye Artırımı Neden Yapılır?
- Şirket; üretim kapasitesini artırmak, yeni projelere başlamak veya teknolojik yatırımlar yapmak için ek kaynak yaratır.
- Mevcut borçların kapatılması veya borçluluk oranının düşürülmesi için sermaye artırımı yoluyla özkaynak güçlendirilir.
- Sermaye yapısının güçlendirilmesi, şirketin bilanço dengesini korur ve finansal güvenilirliğini artırır.
- Şirket, faaliyetlerini sürdürmek veya nakit akışını dengelemek amacıyla sermaye artırımı yoluyla nakit girişini sağlar.
- Özellikle bedelsiz sermaye artırımı, yatırımcılar arasında olumlu algı oluşturur ve hisse senedine olan ilgiyi artırabilir.
- Şirketin piyasa değerini artırmak veya hisse fiyatındaki oynaklığı dengelemek amacıyla sermaye artırımı tercih edilebilir.
- Yeni yatırımcı çekmek veya ortaklık yapısında değişiklik yapmak isteyen şirketler sermaye artırımı yoluna gidebilir.
Sermaye Artırımı Hisseye Etkisi Nedir?
Sermaye artırımı, şirketin finansal yapısını doğrudan etkilediği gibi, hisse senedi fiyatı ve yatırımcı algısı üzerinde de önemli sonuçlar doğurur. Ayrıca şirket sermaye artışı yatırımcıya etkisi açısından da dikkate alınması gereken bir süreçtir. Bu etkinin boyutu ve yönü, artırımı gerçekleştirme şekline, şirketin mevcut durumu ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Genel olarak sermaye artırımının hisseye ve yatırımcıya etkileri şu şekilde sıralanabilir:
- Sermaye artırımıyla piyasadaki toplam hisse sayısı yükselir. Özellikle bedelli artırımlarda bu durum, hisse başına fiyatın teorik olarak düşmesine yol açabilir.
- Bedelli veya bedelsiz artırımlarda hisse fiyatı bölünebilir. Ancak bu durum, mevcut yatırımcının toplam portföy değerini değiştirmez.
- Bedelli artırımlarda mevcut ortaklara verilen rüçhan hakkı sayesinde yatırımcılar hisse oranlarını koruyabilir.
- Bedelsiz artırımlar genellikle piyasa tarafından olumlu karşılanır ve hisseye olan talebi artırabilir. Bedelli artırımların etkisi ise şirketin fon kullanım planına göre değişir.
- Bedelli artırımlarda sağlanan nakit, şirketin finansal yapısını güçlendirir, bu da uzun vadede hisseye pozitif yansıyabilir.
- Sermaye artırımı sürecinde fiyat dalgalanmaları yaşanabilir. Özellikle belirsizlik dönemlerinde bu dalgalanmalar daha belirgin olabilir.
- Artırımla elde edilen kaynağın verimli kullanılması hisseye uzun vadede pozitif yansır. Ancak plansız, zorunlu veya kötü yönetilen artırımlar, yatırımcı güvenini zedeleyerek olumsuz etkilere yol açabilir.
Sermaye Artırımı Yapacak Şirketler
2025 yılının yarısını bitirirken SPK’ya başvurarak sermaye artırımı onay sürecini işleten birçok şirket vardır. Onay alarak sermaye artırımı sürecini başlatan şirketler şu şekilde sıralanabilir:
- AEFES – 26.06.2025 (Bedelsiz sermaye artırımı)
- TSPOR – 19.06.2025 – 03.07.2025 (Bedelli sermaye artırımı)
Sermaye artırımı takvimini görmek için ilgili sayfamıza göz atabilirsiniz.
Bedelli Sermaye Artırımı
Bedelli sermaye artırımı şirketin yeni pay ihraç ederek yatırımcılardan ek sermaye topladığı bir yöntemdir. Bu durumda mevcut ve yeni yatırımcılar sermaye artışı karşılığında ödeme yaparlar. Bu yöntem şirketlerin büyüme ve yatırım ihtiyaçlarını karşılamak için sıklıkla tercih edilir.
Bedelli sermaye artırımı hakkında kapsamlı bilgiler için Bedelli Sermaye Artırımı Nedir? sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
Bedelli Sermaye Artırımının Avantajları
- Ortaklardan veya yatırımcılardan elde edilen yeni kaynak, doğrudan şirketin kasasına girer ve finansal esnekliği artırır.
- Elde edilen nakit, yeni yatırımların, Ar-Ge çalışmalarının veya kapasite artırımlarının finansmanında kullanılabilir.
- Toplanan sermaye sayesinde mevcut borçlar kapatılabilir veya yeni borçlanma ihtiyacı azalır. Bu da bilanço yapısını güçlendirir.
- Özsermaye artışı, şirketin kredi notunu ve yatırımcı nezdindeki güvenilirliğini olumlu etkiler.
- Şirketin büyüme hedefleri doğrultusunda yapılan planlı bir bedelli artırımı, yatırımcı nezdinde olumlu algı yaratabilir.
- Bedelli artırımla birlikte yeni yatırımcıların şirkete dahil olması mümkündür, bu da hisse likiditesini ve piyasa derinliğini artırır.
Bedelli Sermaye Artırımı Yatırımcıları Nasıl Etkiler?
- Rüçhan hakkı sayesinde ortaklık oranı korunur. Mevcut yatırımcılar, yeni hisseleri öncelikli satın alarak sahip oldukları hisse oranını koruma imkânına sahiptir.
- Bedelli sermaye artırımında yeni hisseler, çoğunlukla piyasa fiyatının altında bir bedelle satışa sunulur. Bu da yatırımcılara avantajlı alım fırsatı yaratır.
- Şirketin kasasına giren kaynak, yeni projeler ve borç kapama gibi amaçlarla kullanıldığında şirketin uzun vadeli sağlamlığı artar. Bu da hisse fiyatına pozitif yansıyabilir.
- Doğru yönetilen bedelli sermaye artırımları sayesinde şirket büyüme yoluna girdiğinde hisse değerinde artış yaşanabilir.
- Yeni ihraç edilen hisseler, işlem hacmini ve likiditeyi artırarak yatırımcıların kolay alım-satım yapabilmesine olanak sağlar.
- Planlı ve duyurusu iyi yapılan sermaye artırımları, şirketin yatırımcılarına karşı olan şeffaflığını ve kurumsal yönetim algısını güçlendirebilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı
Sermaye artırımı, şirketlerin finansal gücünü artırmak amacıyla başvurdukları önemli yöntemlerden biridir. Bu yöntemlerden biri olan bedelsiz sermaye artırımı, şirketin mevcut yedek akçeleri veya kâr paylarının sermayeye eklenmesiyle gerçekleşir. Yani yatırımcıların ek ödeme yapmadan sermaye paylarını artırmaları sağlanır.
Bedelsiz sermaye artırımı hakkında daha detaylı bilgi almak için Bedelsiz Sermaye Artırımı Nedir? içeriğimizi inceleyebilirsiniz.
Bedelsiz Sermaye Artırımının Avantajları Nelerdir?
- Bedelsiz artırımla birlikte şirketin ödenmiş sermayesi artar, bu da özkaynak yapısını güçlendirir.
- Bedelsiz sermaye artırımları, genellikle yatırımcılar tarafından büyüme ve sağlam mali yapı sinyali olarak algılanır.
- Piyasadaki toplam hisse sayısının artması, işlem hacmini ve likiditeyi yükseltir.
- Yedek akçeler, geçmiş yıl kârları veya yeniden değerleme fonları gibi kalemler aktif şekilde sermayeye aktarılır.
- Şirketin güçlü mali durumunu yatırımcılara göstermesi, uzun vadeli güveni artırabilir.
- Güçlü sermaye yapısı, şirketin kredi notu ve finansman kaynaklarına erişimi açısından olumlu etki yaratır.
- Bedelsiz sermaye artırımı süreci, şirketin adını yatırımcı nezdinde daha görünür hale getirir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Yatırımcıları Nasıl Etkiler?
- Yatırımcıya, sahip olduğu hisse miktarına orantılı şekilde ek hisse verilir.
- Hisse fiyatı, bedelsiz artırım oranına göre bölünür; dolayısıyla hisse sayısı artsa da toplam portföy değeri teorik olarak aynı kalır.
- Hisse sayısının artmasıyla birlikte işlem hacmi ve piyasa likiditesi yükselir, alım-satım yapmak kolaylaşır.
- Bedelsiz sermaye artırımı, şirketin güçlü mali yapısına işaret ettiği için yatırımcı nezdinde olumlu bir algı yaratır.
- Artan likidite ve pozitif algı, özellikle kısa vadede hisseye olan talebi ve fiyat hareketliliğini artırabilir.
- Şirketin büyüme potansiyeline işaret eden bu adım, uzun vadeli yatırımcıların şirkete olan güvenini artırır.
- Fiyat bölünmesi sonrası psikolojik olarak daha düşük fiyat seviyelerinde işlem görmek, bazı yatırımcıların hisseye erişimini kolaylaştırabilir.
Bedelsiz Sermaye Artırımı Hesaplama
Bedelsiz sermaye artırımı hesaplaması, yatırımcıların artırım sonrası sahip olacakları toplam hisse miktarını ve hisse fiyatındaki teorik değişimi belirlemek için yapılır. Aşağıdaki adımları takip ederek bedelsiz sermaye artırımı hesaplaması yapmak mümkündür:
Mevcut Ödenmiş Sermaye belirlenir.
- Bedelsiz Sermaye Artırım Oranı açıklanır (örneğin %100, %200 gibi).
- Yatırımcının sahip olduğu mevcut hisse adedi tespit edilir.
- Bedelsiz artırım oranı kadar yeni hisse miktarı hesaplanır.
- Hisse fiyatı, bedelsiz oranı kadar bölünerek yeni teorik fiyat bulunur.
Bedelli ve Bedelsiz Sermaye Artırımı Arasındaki Farklar
Şirketler sermaye artırımı yaparken bedelli veya bedelsiz sermaye artırımı yöntemini kullanır. Her iki yöntem de şirketin sermaye yapısını güçlendirmeyi hedeflese de kaynak yapısı, yatırımcıya etkisi ve piyasa algısı bakımından önemli farklılıklar içerir.
Aşağıdaki tabloda bedelsiz ve bedelli sermaye artırımı arasındaki farkları görebilirsiniz:
Bedelli Sermaye Artırımı | Bedelsiz Sermaye Artırımı |
Ortaklardan veya yeni yatırımcılardan nakit toplanır, şirket kasasına doğrudan para girişi sağlanır. | Şirketin iç kaynakları (geçmiş yıl karları, yedek akçeler, fonlar) kullanılır, şirkete dışarıdan nakit girişi olmaz. |
Mevcut ortakların yeni hisse alabilmesi için rüçhan hakkı tanınır, yatırımcı ek ödeme yaparak hisse alır. | Yatırımcıya ek maliyet yoktur, mevcut hisselere oranla ücretsiz yeni hisse verilir. |
Toplam hisse sayısı artar ve hisse fiyatı teorik olarak düşebilir. | Toplam hisse sayısı artar ve hisse fiyatı teorik olarak bölünür. |
Süreç planlı ve büyüme amaçlı ise piyasa tarafından olumlu karşılanır, ancak zorunlu ya da kötü zamanlamalı ise olumsuz algılanabilir. | Genellikle piyasa tarafından olumlu algılanır ve yatırımcı ilgisini artırır. |
Yatırımcı portföyünün toplam değeri teorik olarak değişmez, ancak yeni hisse almak için yatırımcı ödeme yapar. | Portföy toplam değeri değişmez, yatırımcı ücretsiz yeni hisse kazanır. |