Financial Times ve Politico’nun aktardığı bilgilere göre yapay zekâ veri merkezlerinin hızla artan enerji ihtiyacını karşılamak üzere gelişmiş nükleer reaktörlerin devreye alınmasını teşviki gündemde. Bu adım, yalnızca enerji politikası açısından değil, nükleer güvenlik ve silahsızlanma dengesi bakımından da küresel yankı uyandırdı.
ABD borsalarına hemen yatırım yapmaya başla; dünyaca ünlü şirketlerin hisselerini portföyüne ekle.
Yatırıma BaşlaSilah Sınıfı Plütonyumdan Ticari Yakıta
Planın ana fikri, Soğuk Savaş döneminden kalan nükleer silah başlıklarındaki yüksek saflıktaki plütonyumun dönüştürülerek ticari reaktörlerde yakıt olarak kullanılması. ABD’nin nükleer stoklarında bulunan bu malzemenin modifiye edilmesi ve yalnızca “gelişmiş reaktör” tasarımlarında kullanılmasına izin verilmesi hedefleniyor.
Enerji Bakanlığı’nın üzerinde çalıştığı taslağa göre;
- Plütonyum, özel şirketlere doğrudan verilmeden önce kimyasal olarak dönüştürülecek,
- Kullanımı yalnızca sivil ve ticari nükleer enerji kapsamında olacak,
- Malzeme, AI veri merkezlerini besleyecek yüksek kapasiteli mikroreaktörlerde değerlendirilecek.
Bu kapsamda NuScale Power, Oklo, TerraPower ve X-Energy gibi küçük modüler reaktör (SMR) şirketlerinin bu programdan faydalanabileceği konuşuluyor.
Yapay Zekâ Veri Merkezlerinin Enerji Krizi
Yapay zekâ altyapısı, enerji sektöründe benzeri görülmemiş bir elektrik tüketimi yaratıyor. Google, Microsoft, Amazon ve Meta gibi teknoloji devlerinin veri merkezleri, şu anda küçük şehirlerle karşılaştırılabilir seviyede elektrik harcıyor.
IEA verilerine göre;
- 2026’ya kadar AI tabanlı veri merkezlerinin elektrik talebi iki katına çıkacak.
- ABD’nin toplam elektrik tüketiminin %10’unun doğrudan bu tesislerden kaynaklanması bekleniyor.
- Ortalama bir AI modeli (örneğin GPT veya Claude), eğitimi sırasında binlerce megavat-saatlik enerji tüketiyor.
Bu nedenle hükümetler “karbonsuz ama kesintisiz enerji” sağlayabilecek nükleer çözümlere yöneliyor. ABD’nin yeni planı da bu ihtiyaca nükleer yakıt dönüşümü üzerinden yanıt vermeyi hedefliyor.
Nükleer Güvenlik Uzmanlarından Tepkiler
Her ne kadar plan ekonomik ve teknolojik açıdan mantıklı görünse de silahsızlanma çevreleri ciddi endişeler dile getiriyor. Uzmanlara göre;
- Silah sınıfı plütonyumun özel şirketlere sağlanması, proliferasyon (yayılma) riski yaratabilir.
- Bu malzemenin yeniden silah üretiminde kullanılma potansiyeli, uluslararası güvenlik dengelerini zorlayabilir.
- Ticari reaktörlerde bu tür yakıtların kullanımı, maliyetli güvenlik protokolleri ve denetim sistemleri gerektiriyor.
Enerji Arz Güvenliği vs Nükleer Silah Kontrolü
ABD yönetiminin planı, enerji güvenliği ile nükleer kontrol arasındaki ince çizgiyi yeniden gündeme taşıyor. Trump yönetimi, bu adımı savunurken “enerji bağımsızlığı” ve “AI altyapısını güvence altına alma” söylemlerini öne çıkarıyor.
Ancak bu politika, nükleer silah stoklarının enerji sektörüne entegre edilmesi açısından radikal bir dönüşüm anlamına geliyor. Politik gözlemciler, bu hamleyi ABD’nin yapay zekâ merkezli sanayi politikasının bir uzantısı olarak görüyor:
2024’te açıklanan AI Infrastructure Act ile veri merkezlerine yönelik enerji yatırımları teşvik edilmişti. Şimdi ise hükümet, bu talebi “karbonsuz nükleer üretimle” desteklemek istiyor.
Nükleer Enerji ve Gelişmiş Reaktör Şirketleri
Bu haberin ardından, nükleer enerji ve gelişmiş reaktör şirketlerinin hisselerinde kısa vadede pozitif hareket beklenebilir:
Şirket (Hisse Kodu) | Faaliyet Alanı | Olası Etki |
Constellation Energy (CEG) | Nükleer enerji üretimi | Plütonyum temelli reaktör lisansları için potansiyel ortak. |
Vistra Corp. (VST) | Hibrit enerji & nükleer operasyonlar | Yeni reaktör yatırımlarından faydalanabilir. |
BWX Technologies (BWXT) | Nükleer yakıt & savunma | Plütonyum dönüşümü projelerinde teknik rol oynayabilir. |
NuScale Power Corp. (SMR) | Küçük modüler reaktör (SMR) teknolojisi | Hükümet destekli projelerde plütonyum tabanlı yakıt kullanımı için güçlü aday. |
Oklo Inc. (OKLO) | Mikroreaktör geliştirme | Veri merkezi enerji çözümlerinde avantajlı konuma geçebilir. |
Kaynak: Politico