FAVÖK (EBİTDA), bir şirketin operasyonel performansını ölçmek ve mali sonuçlarını değerlendirmek için yaygın olarak kullanılan bir finansal göstergedir. Gerek yatırımcılar gerekse analistler tarafından sıklıkla başvurulan bu metrik, işletmenin temel faaliyetlerinden ne kadar kârlı olduğunu görmeye olanak tanır.
Çoğu zaman yatırımcılar FAVÖK’ü özellikle farklı büyüklükteki ve sektördeki şirketleri karşılaştırmak için kullanır. Çünkü bu gösterge, şirketlerin finansal yapılarındaki farklılıkları ve muhasebe yöntemlerinden kaynaklanan farkları ortadan kaldırarak daha net bir tablo sunar.
Yazımızda FAVÖK hakkında detayları paylaştık.
FAVÖK Ne Demek?
FAVÖK, yani Faiz, Amortisman, Vergi ve Kira Öncesi Kâr (EBITDA – Earnings Before Interest, Taxes, Depreciation, and Amortization), bir şirketin esas faaliyetlerinden elde ettiği kârı gösteren bir finansal performans ölçütüdür.
FAVÖK; şirketin faaliyetlerinden elde ettiği gelirleri analiz ederken faiz, vergi, amortisman ve kira gibi operasyon dışı unsurları göz ardı eder. Bu yaklaşım, şirketin temel operasyonel kârlılığını daha net bir şekilde görmeyi sağlar.
EBİTDA, bir şirketin ana iş kollarındaki başarısını ve mali performansını değerlendirmede yaygın olarak kullanılır. İşletmenin günlük faaliyetlerini sürdürerek elde ettiği gelirleri ortaya koyarken dışsal finansal ve muhasebesel unsurları hesaplama dışı bırakır. Böylece yatırımcılar, şirketin operasyonel verimliliğini ve kâr yaratma kapasitesini daha iyi bir perspektiften inceleyebilirler.
Gösterge, genellikle farklı sektörlerde faaliyet gösteren şirketlerin kârlılıklarını karşılaştırırken de kullanılır. Amortisman ve vergi gibi kalemlerin her sektörde farklı uygulanması nedeniyle FAVÖK, şirketlerin gerçek operasyonel durumlarını daha şeffaf bir şekilde ortaya koyar. Ayrıca yeni kurulan veya hızlı büyüyen şirketlerin performansını değerlendirmek için de tercih edilen bir metriktir.
FAVÖK Nasıl Hesaplanır?
FAVÖK, bir şirketin esas faaliyetlerinden elde ettiği kârı, faiz, vergi, amortisman ve kira gibi kalemleri dışarıda bırakarak hesaplar. Bu hesaplama, şirketin temel operasyonel kârlılığını anlamak ve performansını analiz etmek amacıyla yapılır.
FAVÖK hesaplama formülü şu şekildedir:
- FAVÖK = Net Kâr + Faiz Giderleri + Vergiler + Amortisman Giderleri + Kira Giderleri
Burada kullanılan net kâr, şirketin tüm gelirlerinden giderlerini düşmesiyle elde edilen sonuçtur. Ancak FAVÖK hesabında finansman maliyetleri ve amortisman gibi nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler hesaba katılmadığından bu kâra tekrar eklenir.
Şimdi FAVÖK hesaplama formülünde de gördüğümüz kavramların ne olduğuna bakalım:
- Net Kâr: Şirketin belirli bir dönem sonunda elde ettiği nihai kârdır. Vergi sonrası, finansman maliyetleri ve diğer tüm giderlerin düşülmesinden sonra kalan tutardır.
- Faiz Giderleri: Şirketin borçları nedeniyle ödediği faiz giderleri eklenir. Çünkü faiz, şirketin esas faaliyetlerinden değil, finansman yapısından kaynaklanır.
- Vergiler: Şirketin ödediği vergi tutarı da net kâra eklenir. Vergiler, şirketin operasyonel performansını değil, kârın devlete ödediği kısmını temsil eder.
- Amortisman Giderleri: Şirketin sahip olduğu maddi ve maddi olmayan duran varlıkların zamanla değer kaybını temsil eden amortisman giderleri, nakit çıkışı gerektirmeyen kalemler olduğundan eklenir.
- Kira Giderleri: Operasyonel kiralama giderleri de şirketin temel faaliyet performansını değerlendirmede dışarıda bırakılan unsurlardandır.
FAVÖK Yatırımcılara Ne Söyler?
FAVÖK (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr), yatırımcılara bir şirketin temel faaliyetlerinden elde ettiği kârlılığı net bir şekilde gösterir. Dolayısıyla şirketin operasyonel performansını değerlendirmek için oldukça kıymetlidir. Şirketin esas işinden ne kadar gelir elde ettiğini ve bu faaliyetlerin ne kadar verimli olduğunu ölçmeye yardımcı olur.
Yatırımcılar için FAVÖK’ün anlamı, şirketin operasyonel kârlılığını daha iyi analiz edebilmektir. Şirketin borçları, finansman maliyetleri, amortisman gibi unsurlar FAVÖK hesaplamasına dahil edilmediğinden bu oran şirketin faaliyet kârlılığını, yönetim performansını ve iş modelinin etkinliğini daha net bir şekilde ortaya koyar.
FAVÖK ayrıca yatırımcıların şirketin nakit akışı potansiyelini anlamalarına da yardımcı olur. Nakit akışı, yatırımcılar için kritik bir unsur olduğundan şirketin günlük faaliyetlerinden elde ettiği gelirlerin borçlanma, vergi veya amortisman yükümlülükleri dışında nasıl performans gösterdiğini anlamalarına olanak tanır. Bu da özellikle borçlu şirketlerde operasyonel performansın güçlü olup olmadığını belirlemeyi sağlar.
FAVÖK Nasıl Yorumlanır?
Yüksek bir FAVÖK değeri, şirketin ana faaliyetlerinden elde ettiği kârın güçlü olduğunu gösterir. Bu durum, özellikle borçları yüksek olan veya büyük amortisman giderlerine sahip şirketler için önemlidir, çünkü FAVÖK, bu tür masrafları dikkate almaz. Bu nedenle bir şirketin esas faaliyetlerinin kârlılığı hakkında daha net bir fikir verir.
Ancak FAVÖK değerini yorumlarken, şirketin faaliyet gösterdiği sektörü ve piyasa koşullarını dikkate almak gerekir. Sektöre göre değişiklik gösteren kârlılık oranları, aynı FAVÖK değerine sahip iki farklı şirketin farklı sonuçlar doğurmasına neden olabilir.
Örneğin, yüksek sermaye gereksinimleri olan sektörlerde yüksek FAVÖK marjı daha yaygın olabilirken hizmet sektöründe bu oranlar daha düşük olabilir.
Ayrıca, FAVÖK'ün zaman içindeki değişimi de önemlidir. FAVÖK’te sürekli artış, şirketin operasyonel verimliliğini artırdığına ve faaliyetlerinden daha fazla kâr elde ettiğine işaret ederken FAVÖK’teki ani düşüşler, operasyonel sıkıntıların veya maliyetlerin kontrol altında tutulamamasının göstergesi olabilir.
FAVÖK Marjı Nedir?
FAVÖK marjı, bir şirketin toplam gelirine oranla ne kadar operasyonel kâr elde ettiğini gösteren önemli bir finansal göstergedir. Başka bir deyişle şirketin gelirinin ne kadarının operasyonel kârlılığa dönüştüğünü ifade eder.
FAVÖK marjı, şirketin satışlarının kârlı olup olmadığını analiz etmekte faydalı bir metrik olarak öne çıkar. Bu oran, özellikle yüksek maliyetli sektörlerde, şirketin operasyonel verimliliğini anlamak için kritik bir göstergedir. Faiz, vergi ve amortisman gibi dışsal faktörler hesaba katılmadan şirketin ana faaliyetlerinin ne kadar kârlı olduğunu gösterir.
Yatırımcılar, FAVÖK marjını yorumlarken genellikle sektördeki diğer şirketlerle karşılaştırma yapar. Sektör ortalamasının üzerinde bir FAVÖK marjına sahip olan şirketler, genellikle operasyonel anlamda daha verimli ve kârlı olarak değerlendirilir. Ancak sektör ortalamasının altında kalan bir FAVÖK marjı, şirketin operasyonel maliyetlerini yeterince iyi yönetemediğine işaret edebilir.
FAVÖK marjı, zaman içinde şirketin kârlılığını izlemek için de kullanılır. Yıllar içinde artan bir FAVÖK marjı, şirketin verimliliğini ve maliyet kontrolünü artırdığını gösterirken düşen bir FAVÖK marjı ise operasyonel verimlilikte sorunlar olduğuna işaret edebilir.
FD/FAVÖK Nedir, Ne Söyler?
FD/FAVÖK (Firma Değeri/Faiz Amortisman Vergi Öncesi Kâr), yatırımcıların ve analistlerin bir şirketin değerini ve performansını değerlendirmede kullandıkları önemli bir orandır. Bu metrik, şirketin toplam değerini (borçlar, özkaynaklar ve azınlık hisseleri dâhil) FAVÖK ile karşılaştırarak işletmenin ne kadar kârlı olduğunu ölçer.
FD/FAVÖK oranı, özellikle aynı sektörde faaliyet gösteren şirketlerin karşılaştırılmasında hangi şirketin daha değerli veya cazip olduğunu anlamak için kullanılır. Şirketin hisse senedi fiyatından ve piyasa değerinden bağımsız olarak işletme performansını gösterir. Borç seviyeleri, kâr marjları ve sektör ortalamaları dikkate alındığında, bu oran, şirketin faaliyet verimliliğini, borçluluğunu ve yatırımcılar açısından potansiyel getirisini anlamaya yardımcı olur.
Düşük bir FD/FAVÖK oranı genellikle şirketin değerlemesinin düşük olduğunu veya faaliyet performansının güçlü olduğunu gösterir.
FVÖK Nedir? FAVÖK ve FVÖK Farkı
FVÖK, şirketin operasyonlarından elde ettiği kazancı, finansman maliyetleri (faiz giderleri) ve vergi öncesi bir ölçüde sunar. Bu metrik, bir işletmenin günlük operasyonlarından elde ettiği kârlılığı analiz etmeye yardımcı olur.
Genel olarak FAVÖK ve FVÖK arasındaki farklar aşağıdaki gibidir:
FAVÖK | FVÖK |
Şirketin kârlılığını gösterirken faiz giderleri, vergiler ve amortisman gibi nakit çıkışı gerektirmeyen kalemleri dışarıda tutar. | Amortisman ve itfa giderlerini içerir, ancak faiz ve vergi giderlerini dışarıda bırakır. |
Daha geniş bir nakit akışı değerlendirmesi sunar. | Daha muhafazakar bir kârlılık ölçümü sunar. |
Özellikle yüksek amortisman ve itfa giderlerine sahip şirketlerde işletmenin performansını değerlendirmede faydalıdır. | Faaliyet kârına daha yakın bir metrik olarak kullanılır. |
Genellikle nakit akışını ve operasyonel verimliliği değerlendirmek için kullanılır. | Daha çok şirketin faaliyetlerinden elde ettiği gerçek kârlılığı ölçmek için tercih edilir. |