Yatırımcıların, bir şirketin performansını değerlendirebilmesi için özellikle dikkat etmesi gereken bazı finansal metrikler vardır. Bunlardan biri de hisse başına kâr kavramıdır ve şirketin kârlılık oranını doğru analiz etmeye yardımcı olur.
Bir şirketin yıllık ya da çeyreklik performansını değerlendirmek için kullanılan bu tür göstergeler, sadece kâr-zarar tablosuyla sınırlı değildir. Yatırımcılar, bir şirketin genel finansal sağlığını anlamak için farklı parametrelere bakar ve hisse başına kâr da bu analizlerde temel bir bileşen olarak rol oynar.
Bir şirketin elde ettiği kârı yatırımcılara ne ölçüde paylaştırdığı konusunda fikir veren bu metrik, hisse senedi piyasasında önemli bir kriter olarak kabul edilir.
Yazımızda hisse başına kâr (EPS) kavramına yakından baktık.
Hisse Başına Kâr (EPS) Ne Demek?
Hisse başına kâr; şirketin elde ettiği toplam net geliri, piyasada dolaşımda olan hisse senedi sayısına bölünmesiyle elde edilen bir göstergedir. Bu oran, şirketin ne kadar kârlı olduğunu ve hisse başına ne kadar kazanç sağladığını anlamamıza yardımcı olur.
EPS oranı, yatırımcıların bir şirketin hisse senedi alımına karar verirken dikkate aldığı önemli bir faktördür. Şirketin kârlılığı, büyüme potansiyeli ve genel finansal sağlığı hakkında fikir verir. Daha yüksek bir EPS, genellikle şirketin güçlü bir kâr elde ettiğini ve bu kârı hissedarlarla paylaştığını gösterir.
Ancak EPS oranını değerlendirirken, sadece sayının kendisine odaklanmak yanıltıcı olabilir. EPS, farklı sektörlerdeki şirketler arasında değişiklik gösterebilir ve bu nedenle sektöre özgü dinamikler de göz önünde bulundurulmalıdır.
Örneğin, hızlı büyüyen teknoloji şirketlerinin EPS oranı, oturmuş bir sanayi şirketine göre daha düşük olabilir. Fakat bu, şirketin gelecekte büyüme potansiyeli taşımadığı anlamına gelmez. EPS analiz edilirken sektör karşılaştırması ve diğer finansal göstergelerle birlikte değerlendirilmelidir.
Hisse Başına Kâr (EPS) Nasıl Hesaplanır?
Hisse başına kâr; bir şirketin elde ettiği net kârın, piyasada işlem gören hisse senedi sayısına bölünmesi ile yapılır. Bu hesaplama, yatırımcıların bir şirketin kârlılık durumunu daha net görmelerini sağlar.
EPS formülü, temelde şu şekildedir:
- EPS = Net Kâr / Hisse Sayısı
Net kâr, şirketin belirli bir dönemde elde ettiği toplam gelirin tüm giderler, vergiler ve faiz ödemeleri düşüldükten sonra kalan tutarıdır. Hisse sayısı ise şirketin halka arz edilmiş ve işlem gören toplam hisse miktarını ifade eder. Böylece bu formül sayesinde her bir hisse için şirketin ne kadar kâr ürettiği belirlenebilir.
EPS hesaplamasında bazı detaylar ve farklı yöntemler de kullanılabilir. Örneğin, şirketlerin genel hisse senetleri yanında imtiyazlı hisse senetleri de olabilir. İmtiyazlı hisse senetleri sahiplerine özel kâr payları dağıtıldığından, bu durumda hisse başına kâr hesaplamasında net kârdan imtiyazlı hisselere dağıtılan kârın çıkarılması gerekir. Bu da yatırımcılara daha doğru bir kârlılık göstergesi sunar.
Bir başka dikkat edilmesi gereken durum da şirketin hisse sayısındaki değişikliklerdir. Eğer şirket hisse bölünmesi, yeni hisse ihraçları veya geri alımları yapmışsa hesaplama dönemindeki ortalama hisse sayısı dikkate alınarak düzeltilmiş EPS hesaplanır.
Hisse Başına Kâr (EPS) Nasıl Yorumlanır?
Hisse başına kâr, şirketin hisse başına ne kadar kâr ettiğini gösterdiğinden, yüksek bir EPS genellikle şirketin kârlı bir performans sergilediğine işaret eder. Yine de daha anlamlı bir sonuç için aynı sektördeki diğer şirketlerle karşılaştırma yapmakta fayda vardır.
Örneğin, bir şirketin EPS'si yükselirken sektör ortalamasının gerisinde kalıyorsa bu durum şirketin rekabet gücünü kaybettiği anlamına gelebilir. Aynı şekilde EPS'nin sektör ortalamasının üzerinde olması, şirketin rakiplerine göre daha güçlü bir kârlılık performansı sergilediğini gösterebilir.
EPS trendini incelemek de oldukça önemlidir. Hisse başına kârın sürekli artış göstermesi, şirketin sürdürülebilir bir kârlılık grafiği çizdiğini ve gelecekte büyüme potansiyelinin yüksek olduğunu işaret eder. Buna karşın dalgalı bir EPS grafiği, şirketin gelirlerinde ve kârlılık yapısında tutarsızlıklar olduğuna işaret edebilir ve bu da yatırımcıların daha dikkatli olmasını gerektirir.
Bunların yanında EPS ile fiyat/kazanç (F/K) oranını birlikte değerlendirmek de faydalıdır. Yüksek bir EPS, hisse senedinin pahalı olabileceğini gösterirken düşük bir EPS, hisse senedinin ucuz olabileceği anlamına gelebilir. Ancak düşük bir EPS her zaman olumlu bir fırsat sunmayabilir; şirketin finansal yapısı ve gelecekteki büyüme beklentileri de bu değerlendirmede göz önüne alınmalıdır.
Hisse Başına Kâr Yatırımcılar İçin Neden Önemli?
EPS, yatırımcıların bir şirkete yatırım yapıp yapmama kararını verirken dikkate aldığı kritik göstergelerden biridir çünkü şirketin kârını doğrudan hisse sahiplerine nasıl yansıttığını gösterir. Yatırımcılar, bu oranı hem kendi içinde hem de sektördeki diğer şirketlerle karşılaştırarak değerlendirme yapabilir.
Hisse başına kârın önemli olmasının başlıca nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
- EPS, bir şirketin ne kadar kâr ettiğini hisse başına gösterir, böylece şirketin ne kadar kârlı olduğunu anlamak kolaylaşır.
- Aynı sektördeki diğer şirketlerle karşılaştırma yapmak için kullanılabilir ve hangi şirketin daha güçlü bir kârlılık performansı gösterdiğini anlamaya yardımcı olur.
- Yüksek bir EPS, hisse senedinin değerinin artabileceğine işaret ederken düşük bir EPS, hisse senedinin değerinin düşebileceğini gösterebilir.
- Sürekli artan bir EPS, şirketin gelecekte büyüme potansiyelinin yüksek olduğuna işaret eder ve uzun vadeli yatırımcılar için çekici olabilir.
- Yüksek bir EPS, şirketin hissedarlarına daha yüksek temettü ödeyebilme kapasitesine sahip olduğunu gösterir ve temettü yatırımcıları için önemli bir faktördür.
EPS Türleri Nelerdir?
- Temel Hisse Başına Kâr (Basic EPS): En basit haliyle net kârın mevcut hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Bu metrik, şirketteki hiçbir potansiyel hisse senedi seyreltme durumunu hesaba katmaz.
- Seyreltilmiş Hisse Başına Kâr (Diluted EPS): Şirketin tüm potansiyel menkul kıymetlerinin (örneğin, opsiyonlar, tahviller, vb.) hisse senedi sayısına dönüştüğü varsayıldığında şirketin hisse başına kârının nasıl etkileneceğini gösterir. Dolayısıyla hisse başına kârın daha düşük bir değere inmesine yol açabilir.
- Düzeltilmiş Hisse Başına Kâr (Adjusted EPS): Şirketin kârının belirli bir dönem için özel, tek seferlik veya olağandışı kalemler göz ardı edilerek hesaplanmış halidir. Bu tür EPS, şirketin operasyonel performansını daha doğru bir şekilde yansıtabilir.
- İleriye Dönük Hisse Başına Kâr (Forward EPS): Gelecekteki bir dönem için tahmin edilen net kârın hisse sayısına bölünmesiyle hesaplanır. Yatırımcılar genellikle şirketin gelecekteki kârlılık beklentilerini bu metrikle değerlendirirler.
Hisse Başına Kâr ve F/K Oranı İlişkisi
F/K oranı, bir şirketin hisse fiyatının, hisse başına kârına bölünmesiyle hesaplanır. Bu oran, yatırımcıların bir hisse senedi için ödedikleri her birim paranın, şirketin kârına oranını gösterir.
Düşük bir F/K oranı, şirketin hisse senedinin düşük değerlenmiş olabileceğini veya şirketin kârlarının yüksek olduğunu gösterebilir. Diğer yandan yüksek bir F/K oranı ise yatırımcıların gelecekte daha yüksek kâr beklentisi içinde olduğunu veya hisse fiyatının aşırı değerlenmiş olabileceğini işaret edebilir.
Hisse başına kâr ne kadar yüksekse F/K oranı o kadar düşük olur ve bu da yatırımcıların hisse senedini değerli bulmasına yol açabilir. Aynı şekilde düşük EPS ise F/K oranını artırarak yatırımcıların hisse senedinin fazla değerli olduğunu düşünmesine neden olabilir.
En SD Net Kâr Ne Demek?
En SD Net Kâr, "En Saflaştırılmış ve Düzeltilmiş Net Kâr" anlamına gelir ve genellikle bir şirketin temel faaliyet performansını daha doğru bir şekilde değerlendirmek amacıyla kullanılır. Şirketler, bir defaya mahsus gelir veya gider kalemlerini, faaliyet dışı gelirleri ya da belirli muhasebe düzenlemelerinden kaynaklanan kalemleri bu net kâr hesabına dahil etmeyerek, kârın daha anlaşılır bir versiyonunu sunmayı hedeflerler.
En SD net kâr, bir şirketin operasyonlarından elde ettiği kârın en yalın ve sade halini ifade eder. Ancak bu başlık altında dikkat edilmesi gereken temel unsurlar bulunur. Net kâr, bir şirketin tüm maliyet ve giderlerini düştükten sonra elde ettiği kâr miktarıdır; dolayısıyla farklı kalemler, vergiler ve bir defaya mahsus gelir veya giderlerle şişirilebilir ya da küçültülebilir.