PD/DD değeri; bir şirketin piyasa değerinin, defter değerine oranını gösteren temel finansal çarpanlardan biridir. Yatırımcıların bir şirketin hisse fiyatının gerçek değerine kıyasla ucuz mu, yoksa pahalı mı olduğunu anlamalarına yardımcı olur. Özellikle hisse senetlerinin piyasa fiyatı ile muhasebe kayıtlarındaki net varlık değeri arasındaki farkı ölçmek için kullanılır.
Örneğin; Piyasa Değeri / Defter Değeri 1 ise şirketin piyasa değeri ile muhasebe defterinde yer alan net varlık değeri eşit kabul edilir. Oranın 1’in altında olması, şirketin varlıklarının piyasa tarafından düşük değerlendiğini, 1’in üzerinde olması ise varlıklarının piyasa tarafından daha yüksek fiyatlandığını gösterir.
Yazımızda “PD/DD ne demek, PD/DD kaç olmalı?” gibi merak edilen sorulara yanıt verdik.
Piapiri yatırım hesabını hemen aç, piyasanın piri sen ol!
Hesap AçPiyasa Değeri Nedir?
Piyasa değeri, bir şirketin borsa fiyatına göre toplam değerini ifade eder. Şirketin hisse senedi fiyatı ile toplam hisse adedinin çarpılmasıyla hesaplanır.
Bir şirketin piyasa değeri, hisse fiyatlarının arz ve talep dengesine göre sürekli değişkenlik göstermesi nedeniyle dinamik bir yapıya sahiptir. Bu nedenle borsada yatırım stratejileri geliştirirken şirketin finansal performansı, sektördeki gelişmeler, ekonomik göstergeler ve yatırımcı duyarlılığı gibi birçok faktörü değerlendirerek piyasa değerini analiz etmeniz gerekir.
Piyasa değeri genellikle küçük ölçekli (small-cap), orta ölçekli (mid-cap) ve büyük ölçekli (large-cap) olmak üzere üç gruba ayrılır:
- Küçük ölçekli şirketler, genellikle büyüme potansiyeli yüksek ancak riskli yatırımlar olarak değerlendirilir.
- Büyük ölçekli şirketler, daha istikrarlı ve düşük riskli yatırımlar olarak görülür.
- Orta ölçekli şirketler ise hem büyüme potansiyeli hem de istikrar açısından dengeli bir yapı sunar.
Defter Değeri Nedir?
Defter değeri, bir şirketin finansal tablolarında yer alan net varlık değerini ifade eder. Toplam varlıklardan toplam yükümlülükler çıkarıldığında elde edilen bu değer, şirketin özkaynaklarını gösterir. Başka bir deyişle, şirketin faaliyetlerini sonlandırıp tüm varlıklarını sattığında borçlarını ödedikten sonra ortaklara kalacak olan net tutar olarak tanımlanabilir.
Değer bilanço üzerinden hesaplanır ve yatırımcıların şirketin muhasebe kayıtlarındaki gerçek varlık değerini anlamalarına yardımcı olur. Defter değeri formülü şu şekildedir:
- Defter değeri = Toplam Varlıklar – Toplam
Eğer bir şirketin defter değeri yüksekse bu durum şirketin güçlü bir özkaynak yapısına sahip olduğunu gösterebilir. Ancak tek başına piyasa değerini yansıtmaz; çünkü piyasa fiyatları, yatırımcıların geleceğe yönelik beklentileri ve ekonomik koşullara göre değişkenlik gösterir.
PD/DD Değeri Neyi Gösterir?
Piyasa Değeri / Defter Değeri, yatırımcıların bir hisse senedinin pahalı mı yoksa ucuz mu olduğunu anlamalarına yardımcı olur. Yine de oranın yüksek veya düşük olması, analistler için farklı yorumlara imkan verebilir.
PD/DD oranı 1’in altındaysa;
- Şirketin piyasa değeri, defter değerinin altında fiyatlanıyordur.
- Yatırımcılar için cazip bir fırsat gibi görünse de şirketin finansal durumu, kârlılığı ve büyüme potansiyeli detaylı incelenmelidir.
- Ekonomik kriz dönemlerinde veya belirsizlik ortamlarında bazı şirketlerin PD/DD oranları düşük olabilir.
PD/DD oranı 1 civarındaysa;
- Şirketin piyasa değeri ile defter değeri birbirine yakındır.
- Şirketin varlıkları ile piyasadaki değerlemesi arasında büyük bir fark yoktur.
- Hisse senedinin adil değerinde işlem gördüğünü gösterebilir.
PD/DD oranı 1’in üzerindeyse;
- Şirketin piyasa değeri, defter değerinden daha yüksek fiyatlanıyordur.
- Yatırımcıların şirketin gelecekteki büyüme potansiyeline inandığını gösterir.
- Ancak piyasanın aşırı iyimser olduğu durumlarda şişirilmiş fiyatlarla işlem gören hisseler riskli olabilir.
Bu noktada sektörel farklılıkların da göz önüne alınması gerektiğini vurgulamak gerekir. Bankacılık ve sanayi gibi varlık yoğun sektörlerde PD/DD oranı genellikle 1’e yakın veya altında olabilir. Teknoloji ve hizmet sektörlerinde ise şirketlerin defter değerinden daha yüksek fiyatlanması normaldir, çünkü bu şirketler genellikle maddi varlıklarından çok marka değeri, yazılım, patent gibi soyut varlıklara sahiptir.
PD/DD Neden Önemlidir?
PD/DD, özellikle değer yatırımcıları ve finansal analistler için önemli bir metrik olarak kabul edilir. Çünkü en temel işlevi, şirketin piyasa fiyatının defter değerine kıyasla fazla mı yoksa düşük mü fiyatlandığını anlamaya yardımcı olmaktır.
Ancak bu oran aynı zamanda yatırım kararları için kıyaslama yapma imkânı sunar. Yatırımcılar, şirketin PD/DD oranını sektördeki diğer firmalarla ve tarihsel ortalamalarla karşılaştırarak daha sağlıklı bir değerlendirme yapabilir.
Örneğin, bir bankanın PD/DD oranı düşükse “Sektörde genel olarak yaşanan bir trend mi? Yoksa şirketin kendine özgü bir finansal problemi mi var?” gibi soruların sorulması ve analiz edilmesi gerekir.
Piyasa Değeri / Defter Değeri oranının önemi, yatırımcılara yalnızca şirketin mevcut değerlemesini değil, aynı zamanda gelecekteki büyüme potansiyelini ve risk faktörlerini de anlamalarına yardımcı olmasında yatar. Bu nedenle yatırımcıların bu oranı tek başına kullanmak yerine F/K (Fiyat/Kazanç) oranı, borçluluk oranları, kârlılık göstergeleri ve sektör trendleri ile birlikte analiz etmesi daha sağlıklı bir değerlendirme yapmalarını sağlar.
PD/DD Nasıl Hesaplanır?
PD/DD oranı; bir şirketin piyasa değerinin, muhasebe kayıtlarında yer alan defter değerine oranlanmasıyla hesaplanır. Formülü Piyasa Değeri / Defter Değeri şeklindedir.
- Piyasa Değeri = Hisse fiyatı × Toplam hisse adedi
Defter Değeri = Toplam varlıklar – Toplam yükümlülükler (ya da toplam özkaynaklar)
Örneğin, bir şirketin toplam hisse sayısı 100 milyon ve hisse fiyatı 10 TL ise piyasa değeri şu şekilde hesaplanır:
- 100.000.000 × 10 = 1 milyar TL
Aynı şirketin bilançosunda toplam varlıkları 1,5 milyar TL, toplam yükümlülükleri ise 500 milyon TL olarak belirtilmişse, defter değeri şu şekilde hesaplanır:
- 1.5 milyar TL – 500 milyon TL = 1 milyar TL
Bu durumda PD/DD oranı:
- 1 milyar TL / 1 milyar TL = 1.0 şeklindedir.
PD/DD Değeri Kaç Olmalı?
PD/DD oranının ideal seviyesi şirketin faaliyet gösterdiği sektöre, finansal yapısına ve piyasa koşullarına bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel olarak 1.0 seviyesindeki PD/DD oranı, şirketin piyasa değerinin muhasebe kayıtlarında belirtilen defter değeriyle eşit olduğunu gösterir. Ancak bu durum hissenin adil fiyatlandığını garanti etmez ve sektörel farklar göz önünde bulundurulmalıdır.
Örneğin, bankacılık ve sanayi gibi varlık yoğun sektörlerde PD/DD oranı genellikle 1’e yakın veya altında olabilir. Bu sektörlerde şirketlerin bilanço yapıları güçlü olsa da kârlılık seviyeleri ve ekonomik koşullara bağlı olarak piyasa tarafından düşük fiyatlanabilir.
PD/DD’nin 1’in altında olması her zaman şirketin ucuz olduğu anlamına gelmez; finansal zorluklar, düşük büyüme potansiyeli veya sektörel sorunlar nedeniyle bu seviyede olabilir.
PD/DD Oranı Nasıl Yorumlanmalıdır?
Piyasa Değeri / Defter Değeri, yatırımcıların bir şirketin piyasa değerlemesi ile bilanço defterinde belirtilen özkaynak değerini karşılaştırmalarına yardımcı olur. Ancak bu oranı doğru şekilde yorumlamak için tek başına değil, diğer finansal metrikler ve sektör dinamikleri ile birlikte ele alınmalıdır.
PD/DD değerini yorumlarken dikkat edilmesi gereken başlıca hususlar şunlardır:
- Öncelikle oranın sektörel farklar nedeniyle değişebileceği unutulmamalıdır.
- Şirketin büyüme potansiyelini değerlendirin. Yüksek PD/DD, şirketin gelecekte büyüme potansiyeline sahip olduğu anlamına gelebilir. Ancak şirketin gerçekten büyüme gösterecek finansal gücü olup olmadığı araştırılmalıdır.
- Defter değerinin gerçekliğini; Fiyat / Kazanç oranı, borçluluk oranları ve kârlılık oranları ile birlikte değerlendirin.
- Şirketin geçmiş yıllardaki PD/DD oranını analiz edin. Oran sürekli olarak düşükse şirketin piyasa tarafından neden düşük fiyatlandığını sorgulayarak işe başlayabilirsiniz.
- Yüksek borçluluk, şirketin defter değerini artırabilir ancak bu, yatırımcılar için olumlu bir durum olmayabilir. Borçla finanse edilen büyüme, sürdürülebilir olmadığı sürece risk oluşturur.
- Hissede spekülatif hareketler olup olmadığını analiz edin. Aşırı yüksek PD/DD oranı, piyasa beklentilerinin şişirilmiş olabileceğini gösterebilir. Spekülatif alımlarla yükselen hisseler, balon etkisi yaratabilir ve hızlı düşüş riski taşıyabilir.
Yatırımcılar için PD/DD Neden Önemlidir?
Piyasa Değeri / Defter Değeri, hisse analizinde yatırımcılara birçok başlıkta rehberlik eder:
- Şirketin piyasa değerlemesini gösterir. Borsa fiyatının defter değerine oranını vererek hisselerin ucuz ya da pahalı olup olmadığını anlamaya yardımcı olur.
- Yatırım fırsatlarını belirlemeye yardımcı olur. Düşük PD/DD oranına sahip hisseler, potansiyel olarak düşük değerlenmiş olabilir ve uzun vadeli yatırım fırsatı sunabilir.
- Sektörel kıyaslamaya imkan verir. Aynı sektördeki şirketlerin oranları karşılaştırılarak hangi hissenin daha cazip olduğu analiz edilebilir.
- Şirketin finansal sağlığını anlamaya yardımcı olur. Oranın düşük veya yüksek olması, şirketin bilanço yapısı ve büyüme beklentileri hakkında ipuçları verebilir.
- Risk yönetimi için kullanılabilir. Aşırı yüksek PD/DD oranı, hissenin fazla primlendiğini ve yatırımcılar için risk oluşturabileceğini gösterebilir.
Yazımızda “PD/DD nedir, nasıl hesaplanır?” gibi sorulara yanıt verdik. Eğer Piyasa Değeri / Defter Değeri gibi metrikleri ünlü yatırımcıların nasıl kullandığı hakkında bilgi edinmek istiyorsanız Ünlü Yatırımcıların Borsa Stratejileri başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz.